CUMHURİYET TARİHİNDE ELAZIĞ'IN SİYASETTEKİ YERİ
100 yıllık Cumhuriyet tarihinde Elazığ'dan kaç milletvekili Türkiye Büyük Millet Meclisine girdi? İlk kadın milletvekili ne zaman seçildi? Kaç Dönem Bağımsız milletvekili çıktı? Hangi parti kaç milletvekili çıkardı?
100 yıllık Cumhuriyet tarihinde Elazığ’dan kaç milletvekili Türkiye Büyük Millet Meclisine girdi?
İlk kadın milletvekili ne zaman seçildi?
Kaç Dönem Bağımsız milletvekili çıktı?
Hangi parti kaç milletvekili çıkardı?
Birinci Dönem Büyük Millet Meclisi ya da kısaca Birinci Meclis, 23 Nisan 1920'de Ankara'da toplanmış, 1 Nisan 1923'te yeni seçim kararı alarak 15 Nisan 1923'te son oturumunu yapmıştır. Yeni Türk devletinin kurucu meclisi olarak kabul edilmiş. Meclis'in açılış günü olan 23 Nisan, Türkiye'de millî bayram olarak kutlanmaktadır.
Cumhuriyet Halk Partisi Elazığ’dan 66 milletvekili çıkardı: Meclisin kurulmasından sonra 8 dönem Cumhuriyet Halk partisi seçimlere tek parti olarak katıldı. Bu 8 dönemlik sürede Elazığ’dan 48 Milletvekili çıkardı. Çok partili dönemde girdiği seçimlerde Elazığ’dan 18 milletvekili çıkararak Cumhuriyet tarihinde Elazığ’dan toplam 66 Milletvekili çıkardı.
Demokrat Parti Elazığ’ dan 10 Milletvekili çıkardı.
27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşmiş ilk askerî darbe. Ayrıca 27 Mayıs Askerî Müdahalesi ya da 27 Mayıs İhtilali olarak da anılır. Darbe sonrası Adalet partisi kuruldu.
Adalet Partisi Elazığ’dan 9 Milletvekili çıkardı.
Cumhuriyetçi Köylü Partisi Elazığ’ dan 1 Milletvekili çıkardı.
Bağımsız Elazığ Milletvekili sayısı 4
ALİ RIZA SEPTİOĞLU: siyasete, 1945-1946 yıllarında Palu’da teşkilatlanmaya başlayan Demokrat Parti'de idare heyeti üyesi olarak başladı. 1957 yılında ise Demokrat Parti Palu ilçe başkanı olmuştur.
1960 ihtilalinde tutuklanmış ve sonra serbest bırakılarak devamlı gözetim altında bulundurulmuştur. Adana'da ticaretle uğraşırken, babasının “memlekete dön ve belediye başkanlığına aday ol!“ demesi üzerine Palu’ya dönerek 17 Kasım 1963 yılında yapılan belediye başkanlığı seçimini bağımsız olarak kazanıp Palu Belediye Başkanı olmuştur. 1964 yılında Adalet Partisi'ne girmiş ve 1968 yılında yapılan belediye başkanlığı seçimini kazanmıştır. 12 Ekim 1969 yılında yapılan milletvekili seçimlerine katılmak amacıyla belediye başkanlığından istifa etmiş ve milletvekili seçimini bağımsız olarak kazanarak milletvekili olmuştur. Ferrokrom tesislerinin Elazığ’a kurulması karşılığında, Elazığ ilinde bağımsız olarak seçilen, Elazığ ve Palu belediye başkanlarıyla birlikte yeniden Adalet Partisi'ne katılmıştır. 1973 yılında yapılan milletvekili seçimlerinde ikinci sıradan aday gösterilince milletvekili seçilememiştir. 1977 seçimlerinde ise Septioğlu ön seçim istemesine rağmen AP genel merkez bu isteğini kabul etmemiştir. 1977 seçimlerinde yine ikinci sıradan aday gösterilmiş ve yerini beğenmediğinden dolayı istifa ederek yeniden bağımsız milletvekili adayı olarak seçimlere girip milletvekili seçilmiştir.
5 Ocak 1978 günü kurulan dışarıdan destekli ve bağımsızlardan oluşan Ecevit hükûmetine bakan olmak şartıyla destek vermiştir. Kurulan bu hükûmette 18.06.1979 tarihine kadar devlet bakanı olarak görev yapmış ve bakanlık görevi 18 aya yakın sürmüştür. Sonra hükûmetin gidişatını ve Türkiye’nin içinde bulunduğu şartların düzelemeyeceğini varsayarak bazı arkadaşlarıyla bakanlıktan istifa etmiş ve yeniden bağımsız milletvekili olmuştur. Demirel’in çağrısı üzerine yeniden Adalet Partisine geçmiştir. 12 Eylül ihtilalinden önceki son Demirel hükûmetine evet oyu vermiştir. 19. ve 21. Dönem meclislerini en yaşlı üye sıfatıyla meclisi açmıştır.
MEHMET KEMAL AĞAR: (d. 30 Ekim 1951; Çankaya, Ankara) Türk bürokrat ve siyasetçidir. Emniyet genel müdürlüğü, Elazığ milletvekilliği ve bakanlık görevlerinde bulundu. 2002 ile 2008 yılları arasında Doğru Yol Partisi'nin ve Demokrat Parti'nin genel başkanlıklarını yürüttü.
Milliyetçi Hareket Partisi: Elazığ’dan 5 Milletvekili çıkardı.
Anavatan Partisi: Elazığ’dan 6 Milletvekili çıkardı.
Doğruyol Partisi: Elazığ’dan 7 Milletvekili Çıkardı.
Sosyal Demokrat Halkçı Parti: Elazığ’dan 1 milletvekili çıkardı.
Refah Partisi: Elazığ’dan 5 Milletvekili çıkardı.
Fazilet Partisi: Elazığ’dan 2 Milletvekili çıkardı.
Adalet ve Kalkınma Partisi: Elazığ’dan 27 Milletvekili çıkardı.
Cumhuriyet tarihinde Türk siyasetinde Elazığ 145 milletvekili ile Türkiye Büyük Millet Meclisinde temsil edilmiştir.
TBMM 1. DÖNEM
Birinci Dönem Büyük Millet Meclisi ya da kısaca Birinci Meclis, 23 Nisan 1920'de Ankara'da toplanmış, 1 Nisan 1923'te yeni seçim kararı alarak 15 Nisan 1923'te son oturumunu yapmıştır. Yeni Türk devletinin kurucu meclisi olarak kabul edilir. Meclis'in açılış günü olan 23 Nisan, Türkiye'de millî bayram olarak kutlanmaktadır.
Meclisin açılış aşamasında Osmanlı Devleti hâlâ İstanbul'da hüküm sürmekteydi. Meclis, açılış gününde sultan ve halife VI. Mehmet'e bağlılık yemini etmiş, ancak uygulamada İstanbul'daki iktidardan tamamen bağımsız olmuş ve 1 Kasım 1922'de aldığı kararla Osmanlı Devleti'ne son vermiştir. Yeni devletin nihaî şekli olan Cumhuriyet, 29 Ekim 1923'te İkinci Meclis tarafından ilan edilecektir. Bu iki tarih arasında TBMM, yasama, yürütme ve yargı yetkilerini tek elde toplayan bir ihtilâl meclisi görünümü sergilemiştir.
Türkiye Cumhuriyeti ilk meclisine seçilen Elazığ Milletvekilleri:
Hacı Feyzi Bey, Hüseyin Gökçelik, Muhittin Çöteli, Mustafa Şükrü Bey, Mehmet Naci Karaali, Rasim Tekin, Hasan Tahsin Berk
TBMM 2. dönem milletvekilleri listesi, 11 Ağustos 1923 - 26 Haziran 1927 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir. Bu dönemde bağımsız olarak seçilebilen birkaç vekil dışında hepsi Birinci Grup'tan seçildi.
Cumhuriyet Halk Partisi: İsmail Cevdet Çobanlı, Hüseyin Gökçelik, Muhittin Çöteli, Mustafa Solmaz, Mehmet Necati Karaali, Süleyman Karakaya
TBMM 3. DÖNEM
1927 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 1 Kasım 1927 - 26 Mart 1931 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir. Bu dönemdeki tüm milletvekilleri Cumhuriyet Halk Fırkası'ndan seçildi.
4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında toplanan Sivas Kongresi; Parti Tüzüğünün kabul edildiği, 9 Eylül 1923 ise kuruluş tarihi olarak kabul edilmektedir. Atatürk, 11 Eylül’de Halk Fırkası Genel Başkanı seçilmiş; Partinin kuruluş dilekçesi 23 Ekim’de, İçişleri Bakanlığı’na verilmiştir.
Cumhuriyet Halk Partisi: Fazıl Ahmet Aykaç, Hasan Tahsin Berk, Hüseyin Gökçelik, Ahmet Saffet Ohkay, Muhittin Çöteli, Mustafa Solmaz, Mehmet Naki Yücekök.
TBMM 4. DÖNEM
1931 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 4 Mayıs 1931 - 23 Aralık 1934 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir. Bu dönemdeki 317 vekilin 287'si Cumhuriyet Halk Fırkası'ndan 30'u ise bağımsız olarak seçildi.
Cumhuriyet Halk Partisi: Fuat Ağralı, Hüseyin Gökçelik, Fazıl Ahmet Aykaç, Memduh Şevket Esendal, Fuat Ziya Çiyiltepe, Hasan Tahsin Berk, Ahmet Saffet Ohkay.
TBMM 5. DÖNEM
1935 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 1 Mart 1935 - 27 Ocak 1939 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir. Bu dönemdeki tüm milletvekilleri Cumhuriyet Halk Partisi'nden seçildi. Bu yasama dönemi 920 kanunla TBMM tarihinde en fazla kanun kabul edilen dönem olmuştur.
Cumhuriyet Halk Partisi: Fuat Ağralı, Ahmet Saffet Ohkay, Fethi Altay, Fazıl Ahmet Aykaç, Hasan Tahsin Berk, Fuat Ziya Çiyiltepe,
TBMM 6. DÖNEM
1939 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 3 Nisan 1939 - 15 Ocak 1943 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir. Bu dönemdeki tüm milletvekilleri Cumhuriyet Halk Partisi'nden seçildi.
Cumhuriyet Halk Partisi: Fuat Ağralı, Mehmet Sabit Sağıroğlu, Fazıl Ahmet Aykaç, Fuat Ziya Çiyiltepe, Fethi Altay
TBMM 7. DÖNEM
1943 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 8 Mart 1943 - 14 Haziran 1946 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir. Bu dönemdeki tüm milletvekilleri Cumhuriyet Halk Partisi'nden seçildi. Tek partili son meclistir.
Cumhuriyet Halk Partisi: Fuat Ağralı, Mehmet Sabit Sağıroğlu, Fazıl Ahmet Aykaç, Hasan Kişioğlu, İhsan Yalçın
TBMM 8. DÖNEM
1946 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 5 Ağustos 1946 - 24 Mart 1950 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir.
Cumhuriyet Halk Partisi: Fuat Ağralı, İbrahim Talî Öngören, Mustafa Arpacı, Fahri Karakaya, Hasan Kişioğlu
1950 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 22 Mayıs 1950 - 12 Mart 1954 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir.
Demokrat Parti: Abdullah Demirtaş, Suphi Ergene, Ömer Faruk Sanaç, Mehmet Şevki Yazman, Hamit Ali Yöney
TBMM 10. DÖNEM
1954 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 14 Mayıs 1954 - 11 Eylül 1957 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir. Bu dönemde 20 Mayıs 1955 tarihinde gerçekleştirilen 2. yasama yılı 78. birleşiminde 8 saat 30 dakikada kabul edilen 48 kanun teklifi TBMM tarihinde en çok kanunun kabul edildiği oturum olmuştur. Oturumu Meclis Başkanvekili Esat Budakoğlu yönetmiştir.
Demokrat Parti: Suphi Ergene, Hüsnü Göktuğ, Ömer Faruk Sanaç, Selahattin Toker, Mehmet Şevki Yazman
TBMM 11. DÖNEM
1957 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 1 Kasım 1957 - 25 Mayıs 1960 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir.
Cumhuriyet Halk Partisi: Mustafa Altındoğan, Celal Dora, Fahri Karakaya, Hürrem Müftügil, Nazım Öztürk, İsmail Hakkı Talay
27 MAYIS DARBESİ SONRASI TEMSİLCİLER MECLİS SEÇİMLERİ YAPILDI.
TBMM 1961 Kurucu Meclisi, 27 Mayıs Darbesi sonrası başta 1961 Anayasası'nı hazırlamak için 6 Ocak 1961 - 24 Ekim 1961 tarihleri arasında toplanmış özel yasama meclisidir. Başkanlığını emekli Orgeneral Kazım Orbay, başkanvekilliğini Lütfi Akadlı ve İbrahim Hilmi Senil yapmıştır.
6 Ocak 1961'de toplanan Kurucu Meclis aynı zamanda yeni inşa edilen üçüncü meclis binasının açılışını yaptı ve buradaki ilk oturumu gerçekleştirdi.
27 Mayıs 1960- 12 Eylül 1980 arasında Elazığ’da 5 senetör seçilmiştir.
ELAZIĞ’IN SENATÖRLERi:
Celal Ertuğ: 15 Ekim 1961 - 12 Ekim 1975 tarihleri arasında Adalet Partisi , Bağımsız ve Cumhuriyet Halk Partisinden.
Rasim Giray : 15 Ekim 1961 - 5 Haziran 1966 tarihleri arasında Adalet Partisi ,Bağımsız ,Yeni Türkiye Partisi , Bağımsız ve Adalet Partisinden
Mehmet Salim Hazardağlı: 5 Haziran 1966 - 12 Ekim 1975 tarihleri arasında, Cumhuriyet Halk Partisi , Bağımsız ve Cumhuriyetçi Güven Partisinden
Hasan İldan: 12 Ekim 1975 - 12 Eylül 1980 tarihleri arasında Cumhuriyet Halk Partisinden
Cahit Dalokay: 12 Ekim 1975 - 12 Eylül 1980 tarihleri arasında Adalet Partisinden
TBMM 12. DÖNEM
1961 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 25 Ekim 1961 - 10 Ekim 1965 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir.
Cumhuriyet Halk Partisi: Hürrem Müftügil, Kemal Satır
Adalet Partisi: Naci Güray, Ömer Faruk Sanaç
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi: Nurettin Ardıçoğlu
TBMM 13. DÖNEM
1965 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 22 Ekim 1965 - 12 Ekim 1969 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir.
Adalet Partisi : Kevni Nedimoğlu, Ömer Eken, Samet Güldoğan
Cumhuriyet Halk Partisi: Kemal Satır, Nurettin Ardıçoğlu
TBMM 14. DÖNEM
1969 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 22 Ekim 1969 - 14 Ekim 1973 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir.
Adalet Partisi: Ömer Faruk Sanaç, Samet Güldoğan
Cumhuriyet Halk Partisi: Hayrettin Hanağası, Mehmet Aytuğ
Bağımsız: Ali Rıza Septioğlu
1973 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 24 Ekim 1973 - 5 Haziran 1977 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir.
Cumhuriyet Halk Partisi: Ahmet Orhan, Atilla Atila
Millî Selamet Partisi: Ömer Naimi Barım
Adalet Partisi: Rasim Küçükel
TBMM 16. DÖNEM
1977 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve 13 Haziran 1977 - 12 Eylül 1980 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmış milletvekillerinin listesidir.
Cumhuriyet Halk Partisi: Celal Ertuğ
Adalet Partisi: Rasim Küçükel
Milliyetçi Hareket Partisi: Mehmet Tahir Şaşmaz
Bağımsız: Ali Rıza Septioğlu
TBMM 17. DÖNEM
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 17. döneminde (24 Kasım 1983 - 16 Ekim 1987) görev yapan, 1983'de seçilen, milletvekillerinin listesidir.
Seçilen milletvekilleri, 12 Eylül 1980 Darbesi'nden sonra yapılan ilk seçimle göreve gelmiştir. Anavatan Partisi Bingöl'de aday listesini eksik gösterdiği için bölgede bir milletvekilliğini kazanamamıştır.
Anavatan Partisi: Mehmet Özdemir, Naci Taşel, Nevzat Yağcı, Zeki Yavuztürk
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 18. döneminde (14 Aralık 1987 - 1 Eylül 1991) görev yapan, 1987'de seçilen, milletvekillerinin listesidir.
Anavatan Partisi: Hüseyin Cahit Aral, Nizamettin Özdoğan
Doğru Yol Partisi: Ahmet Küçükel, Ali Rıza Septioğlu
Sosyaldemokrat Halkçı Parti: Mehmet Tahir Şaşmaz
TBMM 19. DÖNEM
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 19. döneminde (14 Kasım 1991 - 4 Aralık 1995) görev yapan, 1991'de seçilen, milletvekillerinin listesidir.
Doğru Yol Partisi: Ahmet Küçükel, Ali Rıza Septioğlu
Refah Partisi: Ahmet Cemil Tunç, Tuncay Şekercioğlu( Şekercioğlu Refah Partisi listelerinde seçildikten sonra Partisi MHP'ye geçti.)
TBMM 20. DÖNEM
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 20. döneminde (8 Ocak 1996 - 25 Mart 1999) görev yapan, 1995'te seçilen, milletvekillerinin listesidir.
Refah Partisi: Ömer Naimi Barım, Hasan Belhan, Ahmet Cemil Tunç
Doğru Yol Partisi: Mehmet Ağar, Mustafa Cihan Paçacı
TBMM 21. DÖNEM
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 21. döneminde (2 Mayıs 1999 - 1 Ekim 2002) görev yapan, 1999'da seçilen, milletvekillerinin listesidir.
Milliyetçi Hareket Partisi: Mustafa Gül
Fazilet Partisi: Ahmet Cemil Tunç
Doğru Yol Partisi: Ali Rıza Septioğlu
Bağımsız: Mehmet Ağar
TBMM 22. DÖNEM
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 22. döneminde (14 Kasım 2002 - 3 Haziran 2007) görev yapan, 2002'de seçilen, milletvekillerinin listesidir.
Adalet ve Kalkınma Partisi, 14 Ağustos 2001 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "AK PARTİ" şeklindedir.
Adalet ve Kalkınma Partisi: Mehmet Necati Çetinkaya, Zülfü Demirbağ, Şemsettin Murat,
Abdulbaki Türkoğlu
Bağımsız: Mehmet Ağar
TBMM 23. DÖNEM
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 23. döneminde (23 Temmuz 2007 - 23 Nisan 2011) görev yapan, 2007'de seçilen, milletvekillerinin listesidir.
Adalet ve Kalkınma Partisi: Mehmet Necati Çetinkaya, Feyzi İşbaşaran, Tahir Öztürk, Faruk Septioğlu, Hamza Yanılmaz
TBMM 24. DÖNEM
Cumhuriyet tarihinde Elazığ’dan milletvekili seçilen ilk kadın milletvekili Adalet ve Kalkınma Partisinden seçimlere 4.sıradan giren Sermin Balık oldu.
2011 Türkiye genel seçimleri ile seçilen ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 24. döneminde (28 Haziran 2011 - 23 Nisan 2015) görev yapan milletvekillerinin listesidir.
Adalet ve Kalkınma Partisi: Zülfü Demirbağ, Şuay Alpay, Faruk Septioğlu, Sermin Balık
Milliyetçi Hareket Partisi: Enver Erdem
TBMM 25. DÖNEM
Türkiye Büyük Millet Meclisinin 25. döneminde (23 Haziran 2015 – 1 Ekim 2015) görev yapan, 7 Haziran'da seçilen, milletvekillerinin listesidir.
Adalet ve Kalkınma Partisi: Şuay Alpay, Metin Bulut, Serpil Bulut
Milliyetçi Hareket Partisi: Yavuz Temizer
TBMM 26. DÖNEM
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 26. döneminde (17 Kasım 2015 – 16 Mayıs 2018) görev yapan, 1 Kasım'da seçilen, milletvekillerinin listesidir.
Adalet ve Kalkınma Partisi: Ejder Açıkkapı, Metin Bulut, Ömer Serdar, Tahir Öztürk
TBMM 27. DÖNEM
Cumhuriyet Halk Partisi 41 yıl sonra Elazığ’dan 1 Milletvekili çıkardı.
20.Dönem DYP, 21 ve 22 Dönem Bağımsız milletvekili seçilen Mehmet Ağar’ın oğlu, Zülfü Tolga Ağar’de bu dönem milletvekili seçildi.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin 27. döneminde (7 Temmuz 2018 - 7 Nisan 2023) görev yapan, 24 Haziran 2018 tarihinde seçilen milletvekillerinin listesidir.
Adalet ve Kalkınma Partisi: Metin Bulut, Sermin Balık, Zülfü Tolga Ağar, Zülfü Demirbağ
Cumhuriyet Halk Partisi: Gürsel Erol
TBMM 28. DÖNEM
Türkiye Büyük Millet Meclisinin 28. Yasama döneminde 2 Haziran 2023 tarihinden itibaren göreve başlayan, 14 Mayıs 2023 tarihinde seçilen milletvekillerinin listesidir.
Adalet ve Kalkınma Partisi: Ejder Açıkkapı, Erol Keleş, Mahmut Rıdvan Nazırlı
Cumhuriyet Halk Partisi: Gürsel Erol
Milliyetçi Hareket Partisi: Semih Işıkver
Senato, bazı ülkelerde yasama organının bir parçası olarak görev yapan kurumdur. Senatolar genellikle çift meclisli ülkelerde bulunur ve daha yüksek düzeyde olan meclise verilen isimdir. Senatoların asil üyelerine Senatör denir. Dünya tarihindeki ilk senato Roma'da
12 Eylül Darbesi'nden sonra hazırlanan 1982 Anayasası'nda Cumhuriyet Senatosu'na yer verilmeyerek, tabii senatörlük kaldırılmıştır.